warren

Dit boek vertelt het verhaal van Warren Harding, grotendeels in zijn eigen woorden. Hij was de laatste selfmade man in het Witte Huis, de enige president zonder diploma’s, opgeklommen als de jongste hoofdredacteur van het land. Hij werd de meest gevraagde spreker. Maar hij was ook de beste luisteraar, iemand die met Jan en alleman een gesprekje aanknoopte en hun vroeg naar hun mening over van alles en nog wat. Hij was een van de meest onervaren politici in zijn tijd, met geen andere leidinggevende ervaring dan het aansturen van een kleine krantenredactie en een drukkerij. En dat, vonden de kiezers in 1920, was precies wat het land toen nodig had.

Amerika was gefascineerd door Warren Harding, en hoe kon dat ook anders? Hij was de buurman die je in de winkel om de hoek tegenkomt. Hij sprak huiskamertaal, hij kon je uitleggen waarom asfalt op straat beter was voor het dorp dan klinkers. Alles aan hem was gewoon, doorsnee. Tegelijkertijd was hij een ster, een idool. De kranten schreven over hem, Hollywoodacteurs kwamen naar zijn huis om met hem op de foto te mogen, en als je in het weekend naar de film ging, dan zag je hem in het bioscoopjournaal. Hij straalde een en al betrouwbaarheid uit. 

De mensen wilden terug naar de dagen waarin mannen als Harding je burgemeester waren, het hoofd van je school, je huisarts. Terug naar toen alles nog voorspelbaar was, en normaal. Return to Normalcy, dat werd Hardings verkiezingsleus, en de burgers snakten daarnaar. Na een wereldoorlog, te midden van een economische crisis, met miljoenen werklozen, terwijl er een virusepidemie door het land raasde, was het hoog tijd voor iemand die je in je eigen buurt tegen het lijf zou kunnen lopen. 

Amerika kreeg hem op een presenteerblad aangeboden, en hij stelde niet teleur. Hij, de jonge journalist die al op 21-jarige leeftijd in zijn krant, in tien korte zinnen, had geschreven hoe je dat echt deed, zonder flauwekul, straat voor straat: Make America Great Again. Hij betrad het Witte Huis in 1921 en wees meteen de weg naar hoe een land opkrabbelt na jaren van tegenslag en hoe een hoge werkloosheid het best bestreden kon worden. Hij werd de eerste president die in de trein stapte om een stad vol racisten te vertellen dat hij de ongelijke behandeling van Zwart Amerika beu was. En toch raakte de man in de vergetelheid. 

Dat heb ik altijd hoogst merkwaardig gevonden sinds de dag dat ik voor het eerst de stad Marion, Ohio, binnenreed, in 1990. Ik had een zwak voor Warren Harding, en niet alleen omdat ik toen zelf, net als hij, een jonge hoofdredacteur van een klein regionaal dagblad was. Op mijn achterbank lag Francis Russells biografie van Harding, The Shadow of Blooming Grove. Het boek deed destijds veel stof opwaaien, voornamelijk vanwege de open plekken op tweeëntwintig pagina’s. Dat waren weggelaten zinnen, geschrapt op last van een rechter. Ze hadden betrekking op passages uit Hardings privécorrespondentie, en de erven Harding stonden op geheimhouding. 

Als iets de nieuwsgierigheid prikkelt, is dat het wel. Wat, vroeg ik mij af, zou de man er zelf van gevonden hebben, niet toen maar nu, na zijn dood. Achteraf zou blijken dat die open plekken in het boek citaten uit zijn liefdesbrieven waren. Ik kwam tot de slotsom dat hij onder de huidige omstandigheden alle reden had om voor openheid te kiezen. 

Want Warren Harding werd niet alleen vergeten, maar historici hadden er een schepje bovenop gedaan en hem postuum overladen met kritiek. Hij leidde een regering van knappe koppen, maar achter zijn rug waren één minister en één ambtenaar zo rot als een mispel, en dat leidde na zijn dood tot schandalen. Die kleefden aan hem, onverdiend, maar hij was er niet meer om zich te verdedigen. 

Problematisch voor zijn reputatie van betrouwbare buurman waren bovendien de twee vrouwen die zijn nagedachtenis compliceerden. De ene was minderjarig en schreef in 1927 een boek over hun relatie en hun kind, dat insloeg als een bom. Fatsoensridders zagen hun kans schoon om de overleden president verder te beschadigen. De andere vrouw was de buurvrouw. Zij publiceerde niets, maar ze dreigde er wel mee. Ze chanteerde Harding met zijn eigen liefdesbrieven en had daarmee voorkomen dat hij al in 1916 president was geworden. 

Historici beginnen nu pas te beseffen welke consequenties haar daden hebben gehad.